Хөтлөгч хүч

   1973 он. Анхдагчдын өлгий нутагт залуу хос анхны хүүгээ өлгийдөн авч, зургаан сар хүрэхтэй нь зэрэгцэн их нүүдлийн ажилд бэлтгэн, илгээлт өвөртөлсөөр Эрдэнэтийг зорин иржээ. Барилга байгууламж, шинэ хотыг бүтээн босгох ажил ид ундарч байлаа. Энэ бүхэн тээврийн жолооч Халтар гуайд тийм ч шинэ содон байсангүй. Учир нь тэр шинэ цагийн давалгаа болсон Багануур, Бор-Өндөр, Дархан, Хөвсгөл, Хөтөл гээд бүтээн байгуулалтын ажлуудад гар бие оролцож явсаар юм үзэж нүд тайлсан нэгэн байлаа. Энэ удаагийн илгээлтийн суурин нь Эрдэнэт байсан агаад ажил, амьдралынх нь дурсамж дурдатгалын алтан хуудас Эрдэнэт үйлдвэрийн хамт олон дунд өнгөрнө чинээ санаагүй биз. Халтар гуай хуучнаар АТКА буюу Эрдэнэт үйлдвэрийн Автотээврийн байгууллагад жолоочоор ажиллаж, эхнэр Дуламжав нь энэ цехийн халуун ам бүлд багтан, мөр зэрэгцэн хөдөлмөрлөсөөр хоёул гавьяаны амралтандаа гарсан. 

   Уурхайчдын дунд хал үзэж, хат суусан аав нь ууган хүүгээ удам дамжсан уурхайчин болгохоор шийдвэрлэжээ. Багаасаа автомашин сонирхдог, техник сэтгэлгээтэй хүүгээ 10 дугаар анги төгссөн жил нь Автотээврийн цехийн хүний нөөцийн ажилтантай уулзуулснаар өнөө цагийн манлайлагч залуусын нэг Эрдэнэт үйлдвэртэй хувь заяагаар холбогджээ. Энэ бол Халтарын Болдбаатар. Тэрээр хэн бүхэнтэй нийцтэй харьцаж, хамт олноо үлгэрлэн манлайлж, бүтээлч санал санаачилгаар үйлдвэр даяар аавынхаа нэрийг өндөрт өргөсөн. Хажуудаа байгаагаа хайрлан хамгаалж, харсан бүхнээсээ шинийг сэтгэж, үйлдвэрлэлд нэвтрүүлж болох бүхнийг эрэлхийлж явдаг сониуч зан түүнд багаас нь суусан дадал гэлтэй. 
   Ирж буцахын хорвоод учрахын ерөөл байдагт, уулзсан бүхэн энгийн нэг учрал биш, Эрдэнэт үйлдвэр хэмээх их айлд ажиллах болсон нь хувь тавилан гэдэгт тэрээр итгэдэг. Хүний сайныг ханилан байж мэднэ гэдэг дээ. Болдбаатарын найз нөхөд, хамт олон түүний хэн болохыг ил тодоор хэлээд л өгнө. Хүн бүрт өөрийн гэсэн баримталдаг үнэт зүйлс гэж байх. Болбаатар найз нөхөд олонтой. Гэвч тэр “Жаргаж явахдаа хүн тэнхээтэй явдаг, зовсон цагт нь нөхөртөө түшиг болж, туслахыг хичээдэг” гэх. Үнэндээ эр хүний ноён нуруу ийм л үед хань бараа, түшиг тулгуур болдогийг тэр өөрийн амьдралаар харуулж яваа.  

   Зургаахан сартай Эрдэнэт хотод хөл тавьсан бяцхан хүү амьдралынхаа гэрэл гэгээтэй он жилийг энэ л хотдоо үдэж, хүмүүн заяаныхаа жаргалыг эдэлж, амталж яваа нь энэ. Аавыгаа дагаж тээвэрт явсаар жолоочийн мэргэжилд “дурласан” тэрээр одоо ч эзэмшсэн мэргэжилдээ чин сэтгэлээсээ хандана. Хүн ажлыг голохоос, ажил хүнийг голох биш дээ гээд сурсан зүйлээ чадмаг хийчих ур ухаан, мэдлэг чадвар, авьяас, сэтгэл зүтгэл түүнд бий. Ийм л “алт шиг” үнэ цэнтэй ажиллагсад Эрдэнэт үйлдвэрийнхээ хэт ирээдүйд чадлынхаа хэрээр оролцож явааг харахад өөрийн эрхгүй бахархах сэтгэл төрсөнсөн. Басхүү, ийм залуус олон байгаасай, тэд илүү ихийг хийгээсэй, олон олон залуусыг өөрийн алхсан замаар зөв тийш чиглүүлээсэй гэж хүсмээр санагдана. 

   Болдбаатар амьдралд тохиох аз завшааныг Эрдэнэт үйлдвэрийн ажилтан гэдгээр тодорхойлдог. Дэлхийд данстай энэ том үйлдвэрийнг “ТОП 10” компанийн тэргүүнд байж яагаад болохгүй гэж, бид чадна гэж зоримог хэлнэ. Өдөр бүр шинэ санаагаа ургуулж, хамт олноо бод, сэтгэ, хий гэсээр угтах амжилтын өгсүүр өөд уриалан дуудна. Удирдан чиглүүлэх, урам өгөх арга ухааныг тэр Орос ах нар, ахмад үеийнхнээсээ өвлөжээ. Түүний тодорхойлсноор, үйлдвэр бол тасралтгүй хөгжиж, суралцах ажлын талбар. Тиймдээ ч Сайн саналын системийг сайшаан магтаж, 3 дахь жилдээ шилдэг 10-ийн эгнээнд жагсаж чадсан. 2018 онд түүний дэвшүүлсэн 38 саналаас 32 нь үйлдвэрлэлд нэвтэрч, өнөөдөр ч үр дүнтэй ашигласаар байна. Санал санаачилга гэдэг зүйл урт хугацааны туршид амжилттай ажиллаж, эдийн засагт үр өгөөжөө өгдөг. Түүний “Маш сайн” саналаар нэрлэгдсэн нэгэн төсөл импорт орлох бүтээгдэхүүн байсан бөгөөд өөрийн өртөг нь зардлынхаа 50 гаруй хувийг хэмнэжээ. Төсөл маань инновацийн бүтээлд мөнгөн дүнгээрээ хараахан хүрч чадаагүй гэж ярьсаар энэ жил өөр хэд хэдэн саналыг хэрэгжүүлж явна. 

   Сайн саналын систем буюу бүтээлч санаачилгыг дэмжих, урамшуулал олгох хэлбэрээр явагддаг энэ ажил үйлдвэрийн хэмжээнд нэвтрээд 5 дахь жилийнхээ нүүрийг үзжээ. Ажлын орчныг аюулгүй байлгах, тоног төхөөрөмжийн ажиллах хугацааг уртасгах, эдийн засгийн үр ашигтай байлгах нь Сайн саналын системийн үндсэн чиглэл. 10 жижиг саналыг хамт олноороо зөвшилцөн, нэг том санал гаргах боломжийг Сайн саналын систем олгодгоороо давуу талтай. Уурхайчин хүн ажилдаа инээж ирээд, орой гэр бүлдээ халуун дулаанаар инээгээд очих зүрх сэтгэлийн дархлааг Эрдэнэт үйлдвэр Сайн саналын системээр дамжуулан олгосоор байна. 

   Хүн суралцаж, тасралтгүй хөгждөг ч хөгжиж байгаагаа төдийлөн анзаардаггүй. Харин хөрөг нийтлэлийн баатар маань тоног төхөөрөмжийг задлаад угсрах нь хөгжиж байгаа нэг хэлбэр гэж үздэг. Өөрийгөө хөгжүүлж, хурцалж, залуу насаараа гоёж яваа энэ залуу МЗХ-ны Тэргүүний залуу алтан медаль /2005/, АТБ-ын Хөдөлмөрийн аварга /2012/, Тэргүүний уурхайчин цол, тэмдэг /2017/, Эрдэнэт үйлдвэрийн Хөдөлмөрийн аваргаар үнэлэгдсэн. Хөлсөө урсган байж хөдөлмөрлөсөн цаг хугацааг нь үнэлсэн эдгээр шагналаас Эрдэнэт үйлдвэрийн “Хөдөлмөрийн аварга”-таа тэр хамгаас их хайртай. Учир нь омогшил, бахархал болсон энэ шагнал хүссэн хүн бүхэнд ирдэггүйг тэр сайн мэднэ. Тиймээс ч үйлдвэрийнхээ төлөө илүү ихийг хийж бүтээгээрэй гэсэн үүрэг даалгаврыг нэр төртэйгээр биелүүлж яваа. 

   Эрдэнэт үйлдвэрийн мянга мянган залуусын төлөөлөл болсон Автотээврийн цехийн Механикийн албаны тоног төхөөрөмжийн засварын механикч Халтарын Болдбаатарыг бид онцоллоо. Хийж бүтээхийн төлөө анд нөхдөдөө үлгэрлэн, хөтлөгч хүч нь болсон түүний амжилт, алдрын зам дардан байг.

И.Чинтогтох

Фото: Б.Баттөгс